İnternet dünyası sürekli büyüyor – her zaman daha fazla hizmet, daha fazla kullanıcı ve daha fazla aktiviteye sahip oluyor. Geçtiğimiz sene “.com” alan adı satın alan web sitesi sayısı 150 milyonu aştı.
Ticari olarak kullanılmaya başlanmasının ardından geçen yirmi beş seneden uzun süre sonra, internet dünyasının büyümesi bazı önemli kategorilerde yavaşlamaya başladı.
Kısa süre önce, internette çeşitlilik ve piyasa hakimiyeti üzerine global trendleri inceleyen ve yıllara yayılan bir araştırma projesi yayınlandı.
Public Library of Science (PLOS One) üzerinden yayınlanan bu araştırma, işletmelerin internet çağında nasıl birbirleriyle rekabet ettiklerine dair uzun süreli trendlerin bazılarını ortaya koyan ilk çalışma oldu.
Sayıları azalan (ama piyasa hakimiyeti gittikçe artan) bir grup online kuruluş üzerinde geniş çaplı bir odaklanma olduğu görülüyor.
Yani, internette sunulan işlevler, özellikler ve uygulamalarda hala bir büyüme olsa da, bu işlevleri sunan kuruluşların sayısı, dolayısıyla da internette çeşitlilik azalıyor.
İnternette çeşitlilik büyük düşüş yaşıyor
Araştırmada sosyal medya sitesi Reddit’te 2006’dan bu yana paylaşılan altı milyarı aşkın kullanıcı yorumu ve Twitter’da 2011’den bu yana paylaşılan 11,8 milyar paylaşım analiz edildi.
Araştırmada toplamda son on yıldan uzun süreye yayılan 5,6Tb gibi devasa boyutlarda veri kullanıldı.
Bu veri kümesi, Brian Schmidt vd.’ye Nobel ödülü kazandıran 1998 tarihli evrenin genişlemesinin hızlandığını kanıtlayan çalışmaya yardımcı olan veri kümesinin dört katı büyüklüğündedir.
Reddit yorumlarında diğer sitelere ve online hizmetlere verilen bağlantılar –toplamda bir milyardan fazla– analiz edilerek bağlantı büyümesi, hakimiyeti ve çeşitliliği geçtiğimiz on yıl için anlaşılmaya çalışıldı.
Bunun için de bağlantı “özgünlüğü” adı verilen bir ölçek kullanıldı. Bu ölçekte, 1 maksimum çeşitliliği (tüm bağlantıların kendi alan adı var) ve 0 minimum çeşitliliği temsil ediyordu (tüm bağlantılar “youtube.com” gibi bir alan adına sahip).
On sene önce, Reddit kullanıcıları tarafından gönderilen bağlantılarda çok daha çeşitli alan adları bulunuyordu ve kullanıcıların gönderdiği her 100 rastgele bağlantı için 20’den fazla farklı alan adı vardı. Günümüzde ise paylaşılan her 100 bağlantı için sadece beş farklı alan adı mevcut.
Başta gelen sosyal medya platformlarındaki tüm dikkatin %60-70’i sadece on popüler alan adına odaklanıyor.
Sosyal medya platformlarının ötesinde, üç yıl için yaklaşık 20 milyar bağlantıya bakarak internetteki genel bağlantı kalıpları da incelendi. Bu sonuçlar, internette “zenginin daha da zenginleştiği” düşüncesini kuvvetlendiriyor.
En iyi 1.000 global web sitesinin (ağ merkeziliği veya PageRank ile ölçüldüğü üzere) otoritesi, etkisi ve görünürlüğü, diğer tüm sitelerin pahasına her ay büyüyor.
Uygulama çeşitliliği artıyor
İnternet, bir inovasyon, yeni fikirler ve ilham kaynağı olarak ortaya çıkmıştı – yeni bir oyun alanı açan bir teknoloji.
Günümüzde ise rekabeti gerçekten engelleyen ve tekelleri ve birkaç aktörün piyasa hakimiyetini destekleyen bir araç haline geliyor.
Çalışmadan elde edilen bulgular, internetin doğası hakkında süregelen bir paradoksu çözüyor: internet, işletmelerin, işlerin ve yatırımın büyümesine yardımcı oluyor mu?
Yoksa, herkesin oyuna katılmasına izin vererek öne çıkmayı daha da mı zorlaştırıyor? Bu sorunun cevabının, bunların her ikisini de yaptığı olduğu görüldü.
Kaynak çeşitliliği azalırken, yeni hizmetler, ürünler ve uygulamalarla –müzik akışı hizmetleri (Spotify), dosya paylaşım programları (Dropbox) ve mesajlaşma platformları (Messenger, Whatsapp ve Snapchat)– sürekli artan işlevler sayesinde dengeleyici bir güç oluşuyor.
Web sitelerinin ‘bebek ölümleri’
Bir diğer önemli bulgu, web sitelerinin “bebek ölümlerindeki” çarpıcı artış oldu – büyük çocuklar bölgelerini her zamankinden daha sıkı bir şekilde koruyorlar.
Yayınlandıkları ilk tarihten sonra sosyal medyada sürekli bağlantıları verilen veya adı geçen yeni alan adları incelendi. 2006’da satın alınan alan adlarının yaklaşık %40’ının beş yıl sonra etkin olduğu, 2015’te satın alınan alanların ise yalnızca %3’ten biraz fazlasının günümüzde etkin kaldığı tespit edildi.
İnternette rekabetin dinamikleri gittikçe daha anlaşılır hale geliyor.
Ve çeşitliliğin azalması endişe uyandırıcı bir durum.
Gerçek dünyanın aksine internette koruma alanları da bulunmuyor; rekabet hem doğanın hem de iş dünyasının bir parçası.
Bu çalışma, dünyanın her yerinden iş dünyasının liderleri, yatırımcılar ve hükümetler için önemli öneriler sunuyor.
İnternetteki ağ etkilerinin sadece online işletmeler için geçerli olmadığını gösteriyor.
Bunun etkileri ekonominin tamamına nüfuz ediyor ve genel kabul gören birçok ekonomi kuralını yeniden yazıyor.
Örneğin, işletmelerin fiziksel olarak bulundukları yere dayalı olarak rekabet avantajı sağlayabilecekleri fikri giderek daha önemsiz hale geliyor.
Bununla birlikte, şirketlerin dünyanın herhangi bir yerinde mağaza açmaları ve hem ana akım hem de niş olan global bir müşteri tabanına hizmet etmeleri için yeni fırsatlar da mevcut.
İnternette çeşitliliği teşvik etmenin en iyi yolu, tüketicilerin giderek artan niş ihtiyaçlarını ele alarak çeşitli hizmetler sunmaya odaklanan daha fazla global online işletmeye sahip olmaktır.
Avustralya’da bunun örneklerini Canva, SafetyCulture ve iWonder gibi yerel şirketlerde görmeye başlıyoruz. İçinde bulunduğumuz on yılda bunların sayısının artacağını umut ediyoruz.
Paul X. McCarthy, Adjunct Professor, UNSW and Marian-Andrei Rizoiu, Lecturer in Computer Science, University of Technology Sydney.
Bu makale Creative Commons lisansı altında The Conversation’dan yeniden yayınlanmış ve uyarlanmıştır. Orijinal makaleyi buradan okuyabilirsiniz.
Source: https://www.sciencealert.com/
Localized by Oytun Buyrukcu
Native Turkish Translator | SEO & Localization Expert | Proofreader
